Bu da KEY dolandırıcılığı...

Binlerce kişinin merakla beklediği Konut Edindirme Yardımı (KEY) ödemeleri, bazı uyanıklar için iş kapısı oldu. Temmuz ayı ortasında ödenmesi planlanan KEY’lerin, hak sahiplerinin tespiti sırasında ilginç usulsüzlükler ve dolandırıcılık girişimleri ile karşı karşıya kalındığı tespit edildi.

KEY listelerinde en fazla rastlanan usulsüzlük girişimi ise, kanunen adına KEY payı yatırılmayan bazı kişilerin, isimlerinin gerçek hak sahiplerine ait listelerin içine eklenmesi oldu. Adına KEY payı yatırılmayan kişiler, Emlakbank uzmanlarının çapraz kontrolleri sonucunda listelerden tek tek ayıklandı. Bazı listelerde de KEY paylarının yatırılanın çok üzerinde beyan edildiği belirlendi. Bu tür paylarda kontrollerle tek tek belirlenerek listeler, ilgili kamu kurumuna geri gönderilerek düzeltilmesi istendi.

Yine hak sahiplerinin belirlenmesi sırasında, bazı uyanık vatandaşların KEY hak sahiplerine ulaşarak, ‘Evraklarınızda eksiklikler var. KEY payınızı almak istiyorsanız, size yardımcı olabiliriz’ diyerek, para karşılığı vatandaşların işlerini takip etmek istediği ortaya çıktı. KEY dolandırıcılığı, KEY Merkezi’ne gelen şikayetler üzerine tespit edildi. Uzmanlar gerekli önlemleri alarak, vatandaşların zarar görmesini engellemeye çalışıyor.

Key Ödemesi Geç Yapılan Hak Sahibi Zararda

(HAKSEN) Kamu Çalışanları Hak Sendikaları Konfederasyonu Genel Başkanı Ayhan Çivi, 13 aydır KEY ödemesi yapılmayan hak sahiplerinin kaybının yüzde 38 olduğunu ifade etti. Çivi, bu durumda halen KEY’ini alamayan bir hak sahibine 534 TL gecikme faizi ödenmesi gerektiğini belirtti. Çivi şunları da ilave etti:


KEY ödemeleri 28 Temmuz 2008 tarihinde başlamış olup, listelerde ismi bulunmayan veya eksik miktar bulunan yaklaşık 3.5 milyon kişiye onüç aydır hiçbir ödeme yapılmamış olup, Yasa’da gecikme faizi ödenmesine ilişkin herhangi bir hüküm de yoktur.

Halen yürürlükte bulunan 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre kamu alacakları için aylık yüzde 2,5 gecikme zammı uygulanmaktadır. KEY ödemeleri de Devlet’in vatandaşlarına olan borcudur. Bu nedenle, hak sahiplerine geç ödeme yapılan her ay için yüzde 2,5 gecikme zammı uygulanmalıdır. Sosyal Hukuk Devleti ilkesi gereğince bunun yapılması gereklidir. 28 Temmuz 2008 tarihinden bugüne kadar geçen onüç aylık sürede aylık yüzde 2,5 gecikme zammına göre kümülatif olarak anaparanın yüzde 38’i kadar ek ödeme yapılmalıdır. 1987-1994 yılları arasında aralıksız olarak KEY yardımı yapılan bir hak sahibine 28 Temmuz 2008 tarihinde 1412 TL ödendiği dikkate alındığında, aynı durumda olmakla birlikte herhangi bir ödeme yapılmayan bir kişiye bugün itibariyle 534 TL gecikme zammıyla birlikte toplam 1946 TL ödenmesi gerekiyor. Bu uygulamanın yapılmaması halinde hak sahipleri için yargıya başvuru hakkı doğmuş olacaktır.”

10 Soruda KEY Ödemeleri... (Bölüm 2)

* O dönemde lojmanda kalan memurlar KEY'den yararlanabilecek mi?
Evet o tarihte lojmanda kalanlar için KEY ödemeleri yapılmadı.

* Karı koca devlet memuru ise hangisine ödeme yapılacak?
Karı ve koca ikisi de devlet memuru ise, ödeme sadece eşlerden birine yapılacak. Tercih kullanılmazsa bu tercihin kocanın üzerinde olduğu kabul edildi. Tabii şimdi onlardan boşananlar varsa sadece kocaları alacaklar, eşleri alamayacaklar.

* Bizzat kendimiz mi gidip almalıyız, bir yakınımız alabilir mi? Mirasçılar da KEY alabilir mi?
Kişi vefat etmişse, geride kalan mirasçıları ellerinde bulunan veraset ilamıyla bankadan kendi adlarına düşen hisselerini alabilirler. Kişi hâlâ sağ ise normalde kendisinin gitmesi gerekiyor; nüfus cüzdanıyla. Ancak kişi kendi gitmek istemiyorsa noterden bir vekaletname düzenleyerek başkasının kendi adına Key ödemesini almasını sağlayabilir.

* İşverenin KEY ödemelerini adımıza yatırıp yatırmadığını nasıl anlayacağız? Para zorunlu olarak kesiliyor muydu? İşveren ödeme yapmadıysa yine de KEY alma hakkımız söz konusu mu?
Kamu kurumlarında çalışanlar için herhangi bir işçi sayısı olmaksızın herkesin KEY kesintisi ödemesi yapılmıştır. Özel sektörde çalışanlar için ise 10 veya daha fazla işçi çalıştıran işverenleri bu KEY ödemelerini yapması gerekiyordu. Eğer bu arkadaşlarımız 10 veya daha fazla işçi çalıştıran işverenlerin yanında çalışmamışlarsa adlarına KEY ödemeleri yapılmamıştır. 10 veya daha fazla işçi çalıştıran işverenin yanında çalışmışlarsa onların adına KEY ödemeleri mutlaka yapılmıştır.

* Kamuda sözleşmeli olarak çalışanların KEY alamayacakları doğru mudur?
Hayır. O tarihlerde kamuda çalışan herkesten KEY kesintisi yapılmıştı.

10 Soruda KEY Ödemeleri... (Bölüm 1)

Konut Edindirme Yardımı (KEY) ödemelerinin ne zaman yapılacağı henüz netleşmedi. Sosyal güvenlik uzmanı Ali Tezel, ödemelerin Eylül-Ekim ayına doğru sarkabileceğini belirtti. Peki KEY ödemeleri nasıl yapılacak? Listede adı olmayanlar ne yapacak? Mirasçılar da KEY ödemeleri alabilir mi? İşte KEY ile ilgili merak edilensorular ve cevapları...


* KEY alıp almayacağımızı nasıl öğrenebiliriz? Ödemeler nasıl yapılacak? Paramızı nereden alabiliriz?
Bu konuyla ilgili 31 Temmuz'a kadar tasfiye halindeki Emlak Bankası Anonim Şirketi yönetim kurulunca önce Resmi Gazete'de daha sonra da bir web sayfasında vatandaşlık numarası girilerek ne kadar KEY ödemesi alınacağı hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Hak sahipleri ödeme tutarlarını T.C. kimlik numaralarını girerek bu siteden öğrenilebilecek. Hak sahipleri kendilerine en yakın Ziraat Bankası şubesine giderek, T.C. kimlik numaralarıyla KEY hesaplarında biriken parayı alabilecek.


* KEY ile ilgili ödemeler tam olarak ne zaman yapılır, parayı na zaman alabileceğiz?

Devlet Bakanı Mehmet Şimşek tarafından Emlak Bankası yönetim kurulunun talebi üzerine 31 Temmuz'a kadar listelerin açıklanması ve alınacak paraların açıklanması ertelendi. Emlak Gayrimenkul Yönetim Kurulu Üyesi'nin açıklamasında: "Bu paraların 7 ila 20 Temmuz arasında Ziraat Bankası'nın ödenmesi mümkün" diyordu. Şu anda bütün bu işlemler tasfiye halindeki Emlak Bankası Yönetim Kurulu'nda. Şu gün diye kesin bir tarih söylemek mümkün değil. Hatta 31 Temmuz'dan sonra da yasa değiştirilerek bu sürenin Eylül-Ekim ayına doğru uzatılabileceğini tahmin ediyorum.

* KEY'de para yerine hisse senedi verilebileceği de açıklandı. Hangisi daha avantajlı, hisse mi para mı?
Evet, yasa gereğince Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'ndan para alabileceğiniz gibi her birimizin Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığından para değerimize düşen hisse alabilme hakkımız da var. Herhangi bir hisseyi değil, sadece Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı hisselerini alabilirsiniz. Bu hisselerde toplam hisse değerleri -3 milyar YTL. Yani 3 katrilyon-. 3 katrilyon değer içinde bize düşen rakamı bulursak; diyelim ki bize düşen bin YTL olsun, 3 milyarda bin YTL kadar bir hissemiz olacak demektir. Ne kadar hisse sahibi olacağına vatandaşlar karar versin, biz buna devede kulak gibi diyebiliriz. Ben parayı tavsiye ederim.

* Ödemenin hakkımız olan para olup olmadığını nasıl anlayacağız?
Bunu anlamak çok zor ama şöyle bir şey var; şayet kişi 1987 yılında başlayan KEY ödemelerinde 95 yılının sonuna kadar 9 yıl adına aralıksız KEY ödenmişse açıklanan tavan rakam kadar alması lâzım. Resmi rakamlar 1.400 YTL civarındaydı. 9 yıl boyunca adına KEY ödenmişse ve açıklanan bu rakamdan daha az olırlarsa bu kişiler az aldıklarına kani olsunlar. Ama bu kişi 9 yıldan daha az KEY ödenmiş bir kişiyse, bunu hesaplaması hemen hemen imkansız.


* Listede adı olamayanlar nasıl bir yola başvuraklar?
Listede adı olmayanlar için iki şık var. Eğer kişi özel sektörde çalışan birisiyse, bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Kurumu'na eski adıyla SSK'ya müracaat edecektir. Kişi o tarihlerde kamuda çalışmışsa -ister kamu işçisi olsun, ister kamuda memur olsun, ister sözleşmeli olsun- çalıştığı kamu kurumuna başvuracak. Listeyi eksik bildiren kuruma müracaat edip, "O tarihlerde ben şurada çalıştım. İşte belgelerim" diyerek belgeyle müracaat etmesi gereklidir. Ancak kişinin getirdiği belgeyle kamu kurumunun veya SGK'nın elindeki belgeler uyuşmuyorsa, kişinin itirazı reddedilecek. Bütün bunlardan sonra kişi yine içi rahat etmezse hatta daha da alacağı olduğunu düşünüyorsa yargı mercilerinde hakkını arama imkanı da var. Özetle; Listelerde adlarını mutlaka kontrol etsinler; adları varsa birinci basamağı geçtiler demektir. Adlarının karşısındaki rakamı kontrol etsinler. Rakama kani olmuyorlarsa ellerinde de belge bulunma ihtimali var ise o belgelerle bahsedilen kamu kurumlarına veya SSK'ya müracaat etsinler. Bundan da sonuç alamazlarsa bir mahkemeye gitmelerini tavsiye ederim.

KEY Ödemeleri Bayrama Yetişmeyecek...

Ödemesi ramazan bayramına kadar yetiştirilmesi planlanan ikinci KEY ödemeleri SGK’nın listesine takıldı. SGK, hak sahiplerine ait listeyi teslim etmeyince 5.8 milyon insanın umudu maalesef ertelendi.

Milyonlarca hak sahibinin merakla beklediği ikinci KEY ödemelerindeki sıkıntılar halen çözülemedi. Ramazan Bayramı’na kadar yetiştirilmesi planlanan ikinci KEY ödemelerinde liste sıkıntısı devam ediyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), iki aydır 1.5 milyon SSK’lı hak sahibinin listelerini, KEY tutarlarını hesaplayacak olan Tasfiye Halindeki Emlak Bankası’na teslim edemedi. Hak sahiplerinin listeleri teslim edilmediği için diğer hak sahipleri ile ilgili çalışmalar da tamamlanamıyor. Bu sebeple ikinci KEY ödemelerinin kısa vadede gerçekleşmesi oldukça zor görülüyor.

ÖDEMELER YIL SONUNA KADAR ERTELENEBİLİR

Bilindiği gibi 2009'da yapılacak ikinci KEY ödemeleri yaklaşık 5.8 milyon kişiyi ilgilendiriyor. KEY ödemelerinin ilki geçtiğimiz yıl temmuz sonunda yapılmıştı. İkinci KEY ödemesinin ise en geç bayram öncesi yapılması planlanmıştı. Ancak SSK’lı hak sahipleri ile ilgili listenin tesliminde gecikme yaşandı. Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın talimatıyla, Hazine Müsteşarı İbrahim Çanakçı başkanlığında bir toplantı yapılması ve soruna çözüm aranması kararlaştırıldı. Yetkililer, ikinci KEY ödemelerine ilişkin süreyi tekrar uzatmayı tartışıyor. Eğer yeni bir erteleme olursa, ikinci KEY ödemelerinin, 2009 sonuna kalması ihtimali ortaya çıkacak.

Key Ödemeleri Davalık mı Oluyor?

Türk Büro-Sen Genel Başkanı Fahrettin Yokuş, yaptığı yazılı açıklamada, KEY mevduatının toplandığı Emlak Konut AŞ’nin (EGYO) tasfiyesine ilişkin yasanın çıktığı 2006 yılından bu yana, 6 milyon hak sahibinin parasını ya eksik aldığını ya da hiç alamadığını ifade etti. İlk ödemelerin yapıldığı Temmuz ayından bu yana itirazların sonuçlandırılamadığını belirten Yokuş, ödeme geciktikçe hak sahiplerinin mağduriyetinin arttığını da ifade etti.

Yokuş, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun itirazları incelemek ve sonuçlandırmakta yetersiz kaldığını kaydederek, KEY listesinde adı olmayanların itiraz dilekçesi vermekle uğraştırıldığını, eksik beyan ve ikinci listelerde önceden KEY alanların isminin tekrar çıkması nedeniyle işlemlerin zorlaştırıldığını ve ödemelerin yılan hikayesine döndüğünü iddia etti. Yokuş,hükümetin en kısa sürede hak sahiplerinin mağduriyetinin ortadan kaldırılması için harekete geçmesini ve sağlıklı liste oluşturularak ödemelerin yapılmasını talep etti.

Yokuş, ödemelerin gecikme faiziyle birlikte yapılmaması halinde Türkiye Kamu-Sen ve Türk Büro-Sen olarak dava açacaklarını, hak sahiplerine de hukuki yardımda bulunacaklarını kaydetti.

CHP Milletvekili Köse, Key Ödemelerini Sordu.

CHP milletvekili Köse TBMM Başkanlığına Key Ödemeleri ile ilgili soru önergesi sundu. Köse öergesinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a, “KEY ödemeleriyle ilgili herhangi bir sorunla karşılaşıldı mı? KEY ödemelerinin ne zaman yapılması düşünülüyor? Ödemelerdeki gecikmeler sonucunda KEY’den yararlanacak yurttaşlarımızın mağduriyetlerinin giderilmesi için ne gibi önlemler düşünülüyor? KEY ödemelerinde gecikme faizi uygulanması düşünülüyor mu?” sorularını yöneltti. Bu soruların cevabını hep birlikte merak ediyoruz.